POMPEN
Maintenance Magazine 168 – mei 2024
Een twin screw pomp wordt gemonteerd en afgesteld.
Een verticale koelwaterpomp wordt klaargemaakt voor inspectie en demontage. In plaats van defecte onderdelen één op één te vervangen, kan het interessant zijn om bepaalde modificaties door te voeren.
Zonder pomp geen proces. Het gaat in quasi elke tak van de industrie wel op. Toch zijn pompen vaak net die onderdelen die het vaakst onderhoud behoeven. Los van het energieverbruik van een pompinstallatie, spenderen bedrijven in ieder geval een flinke duit aan revisie en herstellingen. Om nog niet de spreken van de kostprijs van een (ongeplande) stilstand. Met aanpassingen en modificaties die de standtijd van een pomp verlengen valt potentieel dan ook heel wat te winnen.
Een lange standtijd begint bij een goede pompselectie en een correct gebruik. Dat is vanzelfsprekend. Het pomptype, de pompcurve en de regeling moeten afgestemd zijn op de toepassing en om schade door menselijke fouten te beperken, moeten gebruikers en operatoren voldoende op de hoogte zijn van het werkgebied, opstartprotocollen, enzovoort. Maar ook daarnaast zijn er soms mogelijkheden om de MBTR of Mean Time Between Repairs van pompen verder te verlengen. “Bij onderhoud of revisie worden defecte onderdelen vaak één op één vervangen”, vertelt Sven Van Lierop van revisiebedrijf Remotive. “Het kan echter geen kwaad om de zaken op zo’n moment eens grondiger te bekijken. Afhankelijk van het schadebeeld en de frequentie kunnen bepaalde modificaties toch een noemenswaardig verschil maken.”
Slijtage van onderdelen is een typisch en onvermijdelijk fenomeen, maar er zijn aanzienlijke verschillen tussen hoe snel die slijtage zich voordoet en tot problemen leidt. Aanpassingen en modificaties die de frequentie kunnen verlagen, hoeven daarenboven niet complex te zijn. “Bij een wormpomp kan het bijvoorbeeld volstaan om de smering van het gewricht aan te passen”, aldus Van Lierop. “In andere gevallen kan je bepaalde onderdelen misschien vervangen door een alternatief in een zachter of zelfsmerend materiaal. Op die manier voorkom je dat materialen te snel gaan inslijten.”
Ook ter hoogte van de dichting van de oliekeerring kan het interessant zijn om de hardheid van het materiaal te herbekijken en, bijvoorbeeld via een extra coating, te verhogen. Zodoende treedt er minder snel slijtage en, bijgevolg, lekkage op. Een andere optie is om te kiezen voor een contactloze labyrintafdichting.
Nog een eenvoudige aanpassing is de keuze voor een alternatieve coating die beter is afgestemd op het proces of het te verpompen medium. Een waaier die jaarlijks vervangen moet worden omdat de coating door een abrasief medium telkens te veel schade vertoont, kan met een alternatieve coating misschien probleemloos vijf jaar of langer mee. “Dat is een minimale ingreep, die in termen van MTBR en onderhoudskost toch al een aanzienlijk verschil maakt”, meent Van Lierop.
Er zijn diverse redenen waarom lagers falen. Op termijn is het onvermijdelijk, maar bij een vroegtijdig falen is het goed om op zoek te gaan naar de achterliggende oorzaak en een eventuele betere oplossing. Toenemende krachten in axiale of radiale richting, een ander gebruik van de pomp, een verkeerde smering of een suboptimale lageropstelling kunnen er allemaal toe leiden dat lagers sneller falen dan voorzien. “In het productieproces zal je de impact doorgaans niet meteen merken, al kan je uit trillingsmetingen of metaalsporen in de olie-analyses wel afleiden dat de lagers schade vertonen. Hoe groot de speling precies is en waar de oorzaak ligt, zie je doorgaans pas wanneer alles gedemonteerd en nagemeten wordt.”
Ligt het probleem niet bij de smering, dan loont het volgens Van Lierop om richting alternatieven te kijken. De keuze voor een andere lager of lageropstelling kan dan tot een langere standtijd leiden.
Een van de meest voorkomende pijnpunten bij industriële pompinstallaties, maar meteen ook een van de meest bevredigende modificaties, bevindt zich volgens Van Lierop ter hoogte van de mechanical seals. Het falen van de mechanical seal leidt immers tot doorsijpeling van het medium, met de nodige risico’s voor het milieu en de gezondheid van het personeel tot gevolg. “In veel gevallen is een probleem met de mechanische afdichting dé primaire reden waarom ingegrepen moet worden en een pomp in revisie of herstelling komt. De schadebeelden zijn evenwel heel verschillend: soms treden er verkleuringen op, in andere gevallen zijn afdichtingsvlakken gebroken, O-ringen verplaatst of weggevreten, …”
De verscheidenheid aan schadebeelden heeft onder meer te maken met de grote diversiteit aan mogelijkheden bij het realiseren van een mechanische afdichting. “Mechanical seals kunnen enkelwerkend of dubbelwerkend zijn, er kan gewerkt worden met of zonder spermedium, op atmosferische druk of met toevoeging van stikstof, met of zonder cycloon, enzovoort. Al die zaken samen staan beschreven in een API-plan, maar het is niet noodzakelijk zo dat het standaard API-plan van de pompfabrikant ook de beste oplossing is voor de toepassing van de klant.”
Doen er zich regelmatig problemen voor met de mechanical seals, dan kan het met andere woorden relevant zijn om het bestaande API-plan onder de loep te nemen en op basis van het schadebeeld, de belangrijkste bedrijfsparameters en bijvoorbeeld gelijkaardige pompen van andere fabrikanten een aanpassing te doen. “Een aantal jaar geleden bouwden we bij een grote twin screw pomp de sealkamers om en implementeerden we vier nieuwe mechanical seals met een aangepast API-plan. Moest de pomp voordien elke drie maanden gereviseerd worden, dan duurde het nu maar liefst 36 maanden alvorens er een lek optrad en dat dan nog door een gebrek aan controle”, illustreert Van Lierop de potentiële impact van een dergelijke modificatie.
Door Elise Noyez – Foto’s Remotive
De ene modificatie is al complexer dan de andere, maar wanneer het een ATEX-pomp betreft, komen er per definitie een aantal technische en administratieve complexiteiten bovenop. Wijzigingen mogen in dergelijke gevallen niet zomaar één op één doorgevoerd worden. Er moet rekening gehouden worden met onder meer de materiaalkeuze en er is een verplichting tot rapportage. Enkel ATEX-gecertificeerde instellingen zijn hiertoe gemachtigd.
