ASSET MANAGEMENT  
Maintenance Magazine 164 – mei 2024

Assetmanagement in het kwadraat: 34.000 km aan leidingen beheren

In 2013 transformeerde de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening tot De Watergroep. Het betekende tegelijk het begin van een ambitieus programma om het aantal waterlekken terug te dringen: LEAKIE. Een traject dat eind vorig jaar bekroond werd met de Asset Performance 4.0 Award. Een gesprek met Cindy Vermeire, directeur Distributie en Toevoer, en Filip Vancoillie, hoofd Asset-en Processmanagement over de uitdagingen en het belang van change management.

Door Valérie Couplez

Met een leidingennetwerk van 34.000 km, grotendeels ondergronds, heeft Vancoillie geen makkelijke taak. “Mijn job bestaat er in om te zorgen dat de strategische doelen die De Watergroep zich stelt vertaald worden in concrete actieplannen en verbeterprojecten. We focussen daarbij op drie domeinen: materialen, financiële objectieven en IT en digitale oplossingen. Digitalisering is echt een must. We hebben slechts één medewerker ter beschikking voor elke 2.000 km aan leidingen. Dan moet je slim zijn. Door te focussen op data kunnen we op de juiste plekken kijken om lekken op te sporen.”

Elke druppel telt

Daarmee raken we meteen aan het meest bekende programma van De Watergroep, LEAKIE, met als motto ‘elke druppel telt’. Vancoillie: “Water is een kostbaar goed. De klimaatverandering plaatst onze waterhuishouding zwaar onder druk. We zouden het misschien vergeten na de natte winter die we gehad hebben, maar de afgelopen vijf jaar zijn bijzonder droog geweest. Daarom is het belangrijk om het waternetwerk robuuster te maken. En dat begint met het terugdringen van waterverliezen door lekken.” Zo ontstond LEAKIE, een ambitieus meerjarenprogramma om de zogenaamde ‘lekverliesindex’ drastisch terug te brengen. Tegen het einde van 2025 wil De Watergroep tot de wereldtop behoren qua lekvrije leidingen.

Meer data, betere data

Het doet dat door te digitaliseren. Vermeire: “Enerzijds door meer data te capteren, anderzijds door de kwaliteit van de gecapteerde data te verhogen.” Van de 1.000 sensoren die het leidingnetwerk al telde worden er 300 geüpdatet en komen er 400 nieuwe bij, goed voor een investering van 17,8 miljoen euro. De data die dat allemaal oplevert dient om de techniekers van De Watergroep efficiënter aan te sturen. “Zodat ze weten waar ze de lekken moeten gaan zoeken. Dat doen we door voornamelijk naar het debiet en de druk in de leidingen te kijken.” Maar waar moeten die sensoren dan allemaal komen? “We tellen zo een 400 registreerzones, zones die zijn afgebakend met debietmeters die meten hoeveel water er in en uit de zone stroomt. We zijn de grootste gaan opdelen in kleinere gebieden door extra sensoren toe te voegen. Die delen de zone dan weer op in twee andere delen, zodat we steeds verder kunnen verfijnen”, legt Vermeire uit.

Data, data en nog eens data

Het bleef niet bij klassieke debiet- en druksensoren alleen. “Akoestische data is bijvoorbeeld ook heel interessant. Lekken maken een heel specifiek geluid dat door andere types sensoren opgevangen kan worden. Maar we hebben evengoed ‘meer exotische’ projecten lopen, bijvoorbeeld met satellietdata of traceergas om moeilijk te bereiken lekken in kaart te brengen. Een hele hoop data uit sensoren, die we in een ultramodern datawarehouse samenbrengen met de gegevens van de digitale watermeters. Dat is nog eens een heel andere wereld van data die opengaat”, aldus Vancoillie. Daar laat De Watergroep vervolgens slimme algoritmes voor machine learning en generative AI op los om tot werkbare inzichten te komen voor een snellere en nauwkeurigere lekdetectie.

Reductie in verliezen

In de eerste plaats om de medewerkers efficiënt op pad te sturen. Maar volgens Vancoillie spreken de cijfers vooral boekdelen. “We berekenen de kubieke meters die verloren gaan in het netwerk. Sinds twee jaar zien we een constante reductie in de verliezen. Resultaten die we benchmarken ten opzichte van andere waterbedrijven en die we ook terugkoppelen naar de medewerkers die eraan bijgedragen hebben. Zo weet iedereen dat wat ze doen echt het verschil helpt maken. En dat werkt heel motiverend.”

Sterk staaltje change management

Een koers die De Watergroep al sinds 2019 is ingeslagen. “Change management en communicatie zijn dan naar voren geschoven als cruciale elementen om tot resultaten te komen in de strijd tegen waterverlies”, stelt Vermeire. “Daarom is ook het verhogen van de datakwaliteit zo belangrijk. Je moet uitleggen aan de mensen waarom hun manier van werken verandert, maar ze moeten ook weten dat ze op die data die naar boven komt kunnen vertrouwen.” Ook de jury van de Asset Performance 4.0 Award stipte de motivatie van de medewerkers aan in haar beslissing om De Watergroep te bekronen. Vancoillie: “Het is heel intensief geweest om aan die cultuur te werken, maar we plukken er nu wel de vruchten van. De motivatie zit goed, je voelt ook nieuwe ideeën opborrelen van onderuit om met die data aan de slag te gaan en dat brengt het LEAKIE programma in een stroomversnelling.”

Naar co-innovatie

Een digitaliseringstraject dat absoluut nog niet ten einde is. “We blijven werken aan onze datakwaliteit. Toen we begonnen zaten we met verouderde datalogsystemen, niet geïntegreerd, allemaal verschillend. Het leidde eerst tot meer vraagtekens omdat de data niet betrouwbaar bleek. Nu zijn we halfweg, maar we moeten daar blijven in investeren. Hoe nauwkeuriger we die krijgen, hoe efficiënter we nog zullen worden”, aldus Van Coillie. “Maar dat kunnen we niet alleen. We zoeken bewust samenwerking met contractoren en technologiepartners om de volgende stappen voorwaarts te zetten. Het droomscenario? Komen tot co-innovatie, zodat we nieuwe technologie en oplossingen creëren om duurzamer om te springen met water. De nood om te digitaliseren blijft. De financiële middelen zijn immers beperkt. Dus we moeten ervoor zorgen dat we op het juiste moment in de juiste dingen investeren.”

De weg van continue verbetering

Wat waren dan de belangrijkste geleerde lessen van de afgelopen jaren? “Dat we allemaal dezelfde weg vooruit moeten nemen. Je kan oplossingen die werken in één industrie niet zomaar letterlijk overnemen in een andere. Het is kwestie van ze te vertalen naar een specifieke context. Maar de mechanismen zijn wel dezelfde, we werken allemaal aan continue verbetering. We kunnen dus nog heel veel leren van elkaar”, besluit Vermeire.