IN THE FIELD
Maintenance Magazine 139 – februari 2018

Verplichte herkeuring van slangen onder druk: onbekend

Slangen en slangenassemblages die bedoeld zijn om onder druk te werken, vallen onder de regelgeving van drukapparatuur. Wie nieuwe slangen koopt, krijgt van de fabrikant een certificaat overhandigd dat aantoont dat de slang veilig is voor gebruik. Daarmee is de kous echter niet af. De wijze waarop de slang gemonteerd wordt, is eveneens belangrijk. Bovendien is een regelmatige herkeuring verplicht.

Ten onrechte gaan velen er van uit dat zodra een certificaat is uitgereikt, de gebruiker op beide oren kan slapen. Een certificaat is echter slechts een momentopname. In theorie moet het certificaat elk jaar hernieuwd worden bij normaal gebruik. Er is één uitzondering: het interval kan langer als een risico-analyse kan aantonen dat het risico beperkt is. Vaak wordt getwijfeld welke slangen(assemblages) gecontroleerd moeten worden. Het antwoord is duidelijk: alle slangen vallen onder deze verplichting.

Keuringsprocedure

De keuringsprocedure verloopt relatief eenvoudig en bestaat uit twee pijlers: een visuele controle en een druktest. De visuele controle wordt heel vaak uitgevoerd door de gebruiker van de slang. Dit is de makkelijkste en goedkoopste oplossing, maar maakt de gebruiker tegelijk tot ‘rechter’ én ‘beklaagde’.

Eerste pijler: visuele controle

Voor een visuele controle volstaat een snelle blik niet. De controle moet volgens de volgende procedure verlopen:

controle onder bedrijfsdruk op lekkage van de koppelingen en/of de aansluitpunten;
controle onder bedrijfsdruk op lekkage van de slang en de verbinding van de slang met de koppelingen;
controle op beschadiging van buitenwand, omvlechting of spiraal;
controle, indien van toepassing, op de juiste wijze van inbouw van de slangassemblage;
controle, indien van toepassing, op de correcte verbinding van de aardingsaansluiting(en) voor veilige afvoer van statische elektriciteit;
controle, bij niet- of gedeeltelijk ingebouwde slangen, van de afdichtingsvlakken van de koppelingen en voor zover mogelijk op beschadigingen van de binnenwand;
indien mogelijk, controle van de slangkeuze ten opzichte van het doorstromend medium, druk en temperatuur;
Als er op één van deze punten een probleem rijst, dient in de regel de slang(assemblage) vervangen te worden.

Tweede pijler: druktest

Een visuele controle is leerrijk maar maakt weinig wijzer over de toestand binnen een leiding. Vandaar de tweede certificeringspijler: de druktest moet uitgevoerd worden door een ‘notified body’, een keuringsorganisatie die hiervoor geaccrediteerd is. Zij zal de slang aan uitgebreide proeven onderwerpen, met een druktest op vastgelegde testdrukken. Meestal is dat anderhalve keer de werkdruk. Ook zal zij nog een aantal andere factoren bekijken die vaak niet of onvoldoende in een visuele keuring gebeuren, zoals lengteveranderingen of torsiekrachten die de werking beperken.

Belastende factoren

Kén je installatie. Dat is in feite het belangrijkste aandachtspunt bij het onderhoud van slangen. Een inspectie, zelfs al leidt ze tot een perfect keuringsverslag, is altijd maar een momentopname. We breken dan ook een lans voor een mentaliteit die verder gaat dan wat de normering vereist. De vragen die je moet stellen zijn divers. Zijn mijn slangen geschikt voor de druk die ze ondergaan? Welke drukveranderingen kunnen er optreden? Zijn er drukpieken te verwachten? Wat is de buitentemperatuur? Wat is de temperatuur van het fluïdum? Wat is het gebruiksprofiel in de tijd? Zijn er trillingen te verwachten in en rond de slang? Is de slang onderhevig aan torsie? Wat is de buigradius? Hoe zijn de externe omstandigheden? Is er blootstelling aan UV-straling, zout water, reinigingsmiddelen, knaagdieren? De negatieve invloed van deze blootstelling op de mechanische prestaties van de slang kan ertoe leiden dat de slang nog sneller degradeert en ook de koppelingen aanzienlijk verzwakken.

Teruglopende kennis

Een factor die ook bij de risico’s thuis hoort, is het achteruitgaan van de technische kennis. Een vaak voorkomend risico is dat men bij breuk zelf de herstelling doet, om financiële redenen of om de installatie snel weer op gang te brengen. Als de hersteller van dienst niet hetzelfde niveau haalt als die van een specialist ter zake, ligt de weg open voor problemen. Het gebruik van defecte koppelingen en klemplaten bij stoombuizen, teveel spanning op de leiding laten, onjuiste diameters van koppeling en slang, vervuiling in de slang, te snel de volledige werkdruk op de installatie zetten, opslag in een ongeschikte ruimte, te weinig nazorg op de installatie,… Potentiële fouten zijn even divers als talrijk.

Hosemanagement

Om het overzicht te bewaren in een grote installatie is een hosemanagementsysteem onontbeerlijk. Er zijn bedrijven die zelf een systeem opzetten. Er bestaat specifieke software. Je kan ook een extern bedrijf inroepen om je slangenmanagement op te volgen. De informatie die bijgehouden wordt:

het serienummer, de fabrikant en leverancier,
de exacte locatie,
het doel van de slang: wat is haar functie,
de lengte, diameter en type fluïdum die ze vervoert,
een foto van de slang in de installatie,
in geval van een assemblage: de exacte samenstelling van slangen en koppelingen,
de geschiedenis van montages, incidenten, herstellingen en keuringen,
onderhoudsintervallen,
eventuele bedrijfseigen gegevens.

Zo krijgt de gebruiker meteen een goed overzicht van de toestand van zijn slangen, en wordt het makkelijker om onderhouds- en certificeringsacties in te plannen. <<

door Sammy Soetaert