VEILIGHEID  
Maintenance Magazine 154 – december 2021

Hoe de juiste chemische handschoenen uitkiezen?

Medewerkers van maintenancediensten kunnen in aanraking komen met chemicaliën en micro-organismen die schadelijk zijn voor de gezondheid. Vooral de handen verdienen wat dat betreft de nodige aandacht. Wie zich wil beschermen tegen de potentiële gevaren van chemische stoffen moet vooral kijken naar de permeatie: het doordringen van schadelijke stoffen door de handschoen. We geven u enkele leidraden mee om tot de juiste keuze van handschoen te komen voor uw processen.

Door Valérie Couplez

Handbescherming dient om uw handen te beschermen tegen uiteenlopende risico’s. Denk aan snij- en schuurwonden, extreme temperaturen, huidirritaties en dermatitis en contact met giftige of bijtende stoffen. Voor wie bescherming zoekt tegen chemische stoffen, moet er rekening gehouden worden met vier elementen om de capaciteit van de handschoen in te schatten. De voornaamste is de permeatie. Dit is het proces waarmee de chemische stof op moleculair niveau door de handschoen trekt. De permeatiegraad toont aan hoelang een handschoen kan worden gedragen. Hoe lager de permeatiegraad, hoe beter de bescherming. Daarnaast wordt gekeken naar de penetratie, oftewel de bulkstroom van een chemische stof door gaatjes, naden of andere volkomenheden in de handschoen. Een derde factor is de degradatie, die spreekt over de schadelijke verandering in één of meerdere fysische eigenschappen van de beschermende handschoen ten gevolge van blootstelling aan een bepaalde chemische stof. Ten slotte is er de doorbraaktijd, de tijd die verstrijkt tussen het eerste contact met de handschoen en het moment waarop de chemische stof in de handschoen wordt gedetecteerd. Om te spreken van een chemicaliënbestendige handschoen moet die minstens 30 minuten bedragen.

Classificatie volgens EN374

Handschoenen die ontworpen zijn om te beschermen tegen chemische stoffen moeten voldoen aan de norm E374 die voorziet in verschillende beschermingsgraden op basis van testen van de doorbraaktijd, de permeatie-index en de degradatie. Onder het officiële icoon staan de kenletters te lezen van de teststoffen. Ga altijd na of de handschoen voldoende bescherming biedt tegen de chemische stof in kwestie en dit lang genoeg voor de volledige bemonstering.

• Type A: beschermende handschoen met een permeatieweerstand van minstens 30 minuten voor tenminste zes teststoffen;
• Type B: beschermende handschoen met een permeatieweerstand van minstens 30 minuten voor tenminste drie teststoffen;
• Type C: beschermende handschoen met een permeatieweerstand van minstens 10 minuten voor minstens één teststof

Inventarisatie van de risico’s

Vooraleer een handschoen te kiezen voor je maintenanceteam, is het van belang een juiste inschatting te maken van de risico’s. Analyseer dus met welke stoffen of producten ze mogelijk in aanraking kunnen komen in geval van bijvoorbeeld lekken of spatten. Kijk daarbij naar welke chemische stoffen gebruikt worden en de klasse (zuren, basen, solventen …) waartoe ze behoren. Maar ook de concentratie en de toxiciteit van de chemische stof is van belang en hoe lang en hoe vaak het contact zal zijn. Onderzoek verder of er secundaire risico’s bestaan, zoals snijbestendigheid, hitte en vuur of de noodzaak aan een handschoen die goedgekeurd is voor gebruik in de voedingsindustrie. Een handschoen voor alle toepassingen bestaat meestal niet. Zorg dus dat je een juiste match maakt tussen de taak voorhanden en de handschoen die de best mogelijke bescherming biedt. Hou bij de keuze van de handschoen rekening met de lengte, de vingergevoeligheid, de grip, het comfort en de maat.

De juiste grondstof kiezen

De grondstof van de handschoen zal in belangrijke mate de bescherming die ze biedt gaan bepalen. De meest gangbare zijn PVC, latex, nitril, neopreen, butyl en viton. We overlopen de belangrijkste eigenschappen.

PVC handschoenen

PVC handschoenen bieden over het algemeen een uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding. Ze lenen zich bij uitstek voor toepassing bij zuren en logen en voor service- en onderhoudswerk in een natte omgeving. Ze hebben een goede grip en zijn schuurbestendig. Tegen organische solventen bieden ze daarentegen minder bescherming. Ze presteren ook minder in warme omstandigheden wegens de beperkte hitteweerstand.

Latex handschoenen

Latex handschoenen dienen zich in eerste instantie aan bij waterige chemische oplossingen zoals salpeterzuur, zwavelzuur, methanol, formaldehyde, natriumhydroxide en azijnzuur. Ze zijn soepel en daardoor comfortabel om te dragen en goed bestand tegen snij- en schuurrisico’s. Voor minerale oplosmiddelen of oliën zijn latex handschoenen dan weer minder geschikt. Check ook altijd bij je medewerkers of ze niet allergisch zijn aan latex.

Nitril handschoenen

Nitril handschoenen combineren veel van de voordelen van de eerste twee materialen. Het is het materiaal bij uitstek om te beschermen tegen solventen, basen, oplosmiddelen en esters. Bovendien bieden ze een goede bestendigheid tegen perforaties en schuren en zijn ze inzetbaar in de voedingsindustrie. Als nadeel kunnen we optekenen dat ze vaak minder soepel zijn en dat allergieën niet uitgesloten zijn, al komen ze minder voor dan bij latex.

Neopreen

Wie in aanraking kan komen met chemicaliën gebaseerd op petroleum, vetten of brandstof, doet er goed aan voor neopreen als basisgrondstof te kiezen. Verder onerscheiden ze zich in de bescherming tegen zuren en logen. Neopreen is een soepel materiaal dat ook goed bestand is tegen schuren, snijden en hitte. Hou er wel rekening mee dat neopreen zijn grip verliest wanneer het nat of vochtig wordt.

Butyl

Voor bescherming tegen gassen en ketonen, kan je het beste rekenen op handschoenen in butyl. Dit materiaal beschikt immers over een zeer dichte moleculaire structuur. Verder is het soepel, elastisch en beschermt het de handen van de drager zeer goed tegen esters, aldehyden en alcoholen. Een zeer specifieke en hoge chemische bescherming, waar dan wel een steviger prijskaartje aan vasthangt.

Viton

Ten slotte is er nog de mogelijkheid om voor handschoenen in viton te kiezen. Dit is het duurste materiaal uit het lijstje, dat specifiek ontwikkeld werd voor gebruik in de luchtvaartindustrie vanwege zijn extreme chemische bescherming en hittebestendigheid. Het is de handschoen bij uitstek voor wie in aanraking kan komen met benzeen, tolueen en pcb’s.

Comfort voor de gebruiker

De beste garantie op het goed opvolgen van het dragen van PBM’s zoals handschoenen, is ook het comfort voor de gebruiker verzekeren. Het is daarbij zaak het juiste evenwicht te vinden tussen de afwerking van de binnenkant, de buitenkant en de dikte van de handschoen in functie van de werkzaamheden. Aan de binnenkant is er voor de voering keuze uit katoen (thermische isolatie, absorptie van transpiratie), polyamide (optimale vingergevoeligheid), para-amide (erg hoge snij- en hitteweerstand) en HDPE (weerstand tegen snijden, flexibiliteit). Chloreerde handschoenen kunnen eenvoudiger aan- en uitgetrokken worden. Gevlokte handschoen zijn dan weer voorzien van texielvezels voor een goede absorptie van het transpiratievocht. Aan de buitenkant telt vooral de mate van grip die nodig is. Gladde handschoenen zullen geen sporen nalaten op aangeraakte voorwerpen, een reliëfstructuur, daarentegen, zal zorgen voor extra grip. De dikte, ten slotte, varieert van 0,05 mm tot 2,5 mm en heeft impact op de vingergevoeligheid en het draagcomfort. Voor een goede pasvorm is er keuze uit verschillende maten van 6 tot 11 waarbij de handomtrek en handlengte variëren van respectievelijk 152 mm tot 179 mm e, 160 mm tot 215 mm.