IN THE FIELD  
Maintenance Magazine 150 – november 2020

Onderhoud van brandbeveiligingssystemen: wet en werkelijkheid

In nieuwe en ingrijpend gerenoveerde industriegebouwen is het niet alleen wettelijk verplicht om een branddetectiesysteem te plaatsen, maar ook om het elk jaar weer te laten keuren door een daartoe erkende organisatie. Die verplichting geldt overigens ook voor oudere gebouwen. Dit artikel is het laatste in het drieluik rond brandveiligheid en behandelt de eisen die gesteld worden aan het onderhoud van brandbeveiligingssystemen.

Ook het jaarlijks onderhoud door de installateur is verplicht, net als de vijfjaarlijkse afstelling of achtjaarlijkse vervanging van de detectoren. De gebruikers zelf moeten instaan voor een goed algemeen onderhoud en de continue werking van het systeem. Al hun personeelsleden moeten de noodprocedures en richtlijnen bij gevaar kennen en uiteraard volgen. Ze moeten verder een logboek bewaren en ter beschikking houden van de controlerende organisaties. De installateurs van hun kant moeten rekening houden met de algemene wettelijke richtlijnen en zich houden aan eventuele bijkomende eisen van de lokale brandweerzone.

Wanneer sprinklers installeren?

Vanaf een bepaalde omvang van gebouwen en hun brandcompartimenten zijn sprinklers verplicht. Daarnaast kunnen zowel de lokale brandweerzones (via de milieuvergunning), als de verzekeraars het installeren van sprinklers opleggen voor kleinere volumes. “Die bijkomende eisen zijn er wanneer de te verzekeren kapitalen oplopen, de brandlast hoog is en er veel ontstekingsbronnen zijn, maar vooral bij combinaties van dergelijke factoren. Ook het ontbreken van andere brandbeveiligingsmaatregelen speelt sterk mee bij de beoordelingen. Of wanneer de klant geen eerstelijns interventieteam (EIP) kan inzetten”, zegt Jean-Louis Lemey, safety engineer bij verzekeraar Axa. “Wat we opleggen hangt af van de kwalificatie van het risico en het aanvoelen van de inspecteur die ter plaatse komt. Die laat zich leiden door de aanwezige preventiemaatregelen.”

Onderhoud sprinklers

Het onderhoud van de sprinklerinstallatie varieert sterk volgens de toegepaste norm. Doorgaans houdt het in dat de pompen eens per week moeten worden getest. Voor elektrische pompen volstaat een kwartier, voor dieselpompen is een half uur nodig. Bedrijven kunnen dit overlaten aan de installateur, maar ook een interne medewerker, die door de installateur is opgeleid, kan hiervoor instaan. Het jaarlijkse onderhoud van de volledige installatie is wel altijd een taak van de installateur. “Verder is er een zesmaandelijkse controle door een erkende organisatie en een tienjaarlijkse inspectie van de watervoorraad. Installaties ouder dan 25 jaar hebben eenmalig een bijkomend betrouwbaarheidsonderzoek nodig”, stelt Lemey.

Over het algemeen merken we dat de meeste bedrijven hun brandbeveiligingsinfrastructuur goed onderhouden

Totaalbeeld

“Externe specialisten zien makkelijk een systeem als geheel”, vult Arne Inghelbrecht aan, project manager bij engineeringbureau Fire Engineered Solutions Ghent. “Interne medewerkers hebben eerder oog voor die componenten waarvoor ze zelf verantwoordelijk zijn. Daarom wordt het onderhoud van afzonderlijke onderdelen van een systeem veelal aan eigen mensen overgelaten en wordt voor het onderhoud van het systeem als geheel een externe partij aangesteld.” In het merendeel van de gevallen is dit de fabrikant van de brandcentrale zelf of de installateur. Sven Govers, technisch manager fire protection bij erkend controle-organisme Electro-Test: “Alle controles gebeuren door erkende organismen. De onderhoudstechniekers volgen bijkomende opleidingen bij de fabrikanten. Zelfs industriële bedrijven kunnen die kennis niet in eigen huis up-to-date houden. Onze eigen inspecteurs krijgen twee keer per jaar een herhalingsopleiding. Zelf blijf ik vooral op de hoogte via Technische (norm)Commissie (TC) 72.”

Uitdaging: budgetten verdeeld

Inghelbrecht wijst erop dat, wegens de diversiteit in onderhoud en toezicht, de budgetten bij bedrijven dikwijls over verschillende posten zijn verdeeld. “Uiteindelijk is de hele wetgeving vrij beperkt, zodat bedrijven veel ruimte overhouden om te kiezen hoever en hoeveel ze willen investeren in controles op de brandbeveiliging. Vooral kmo’s zijn gevoelig voor de prijzen, op de overigens kleine markt. Het testen van alle sensoren in combinatie met het detectiepaneel is tijdrovend. Een puur visuele controle valt veel goedkoper uit. We merken vaak een sterk verschillende invulling en dus veiligheidsniveau tussen ondernemingen.”

Nonconformiteiten

Volgens Lemey stellen de inspecteurs van de verzekeraars regelmatig ‘nonconformiteiten’ vast. “Die kunnen de goede werking van een installatie in het gedrang brengen. Gebrekkig onderhoud, zoals het uitblijven van de wekelijkse pomptesten of defecte batterijen zijn dikwijls de oorzaak. We bespreken dan de tekortkomingen of nemen ze meteen op in het preventieplan.” Lemey denkt dat het voor verzekeraars moeilijk is om eigen standaarden op te stellen die strenger zijn dan de wet en door te drukken bij hun klanten. “Ook het afzwakken van de wettelijke maatregelen door onze klanten gedogen we uiterst zelden. Alleen over het tweewekelijks in plaats van wekelijks testen van de sprinklerpompen wordt meestal gezwegen.”

Duidelijke informatie essentieel

“Over het algemeen merken we dat de meeste bedrijven hun brandbeveiligingsinfrastructuur goed onderhouden”, geeft Govers mee. “Tijdens onze controle testen we telkens 20% van de detectoren en hun connectie met de brandcentrale. We kijken dan ook 20% van de stuurmatrix na. Verder halen we veel informatie over de historiek uit het logboek en het verplichte technisch dossier.” Problemen ziet hij wel buiten het eigenlijke onderhoud. “Medewerkers zijn niet altijd voldoende op de hoogte van de juiste handelingen bij brandalarm. Daarom raden we aan om jaarlijks toch een deel van de medewerkers een opleiding te laten volgen.”

Door Koen Mortelmans