IN THE FIELD  
Maintenance Magazine 147 – maart 2020

Nauwgezette controles en onderhoud essentieel (deel 1)

Ondanks alle brandveiligheidsregels en -normen blijven branden in industriële omgevingen regelmatig de media halen. Producenten spelen hier op in en brengen regelmatig nieuwe brandwerende producten op de markt. Daarmee spelen de producenten vooral in op nieuwe wettelijke verplichtingen en op specifieke vragen uit de markt. Om de brandveiligheid te optimaliseren komt het vandaag vooral aan op een doeltreffende bedrijfscultuur.

Door Koen Mortelmans

Wettelijke normen bepalen onder meer hoe lang de structuur van een gebouw, een zone of een compartiment bestand moet zijn tegen zeer hoge temperaturen. Deze normen worden af en toe geactualiseerd. “Bij brand komt het er in de eerste plaats op aan ontstekingsbronnen te vermijden. Als er toch brand ontstaat, moet worden voorkomen dat deze zich snel uitbreidt. De bouwregelgeving voorziet in regels die brand en branduitbreiding beperken. Dit levert tijd op om te vluchten en voor het ingrijpen van de brandweer. De publieke regelgeving houdt hier veelal op. Aanvullende actieve (handblussers, sprinklers, ontroking) en passieve (compartimentering, bescherming draagstructuur) blussystemen kunnen nodig zijn. Wanneer er geen actieve maatregelen zijn of deze niet afdoende functioneren, moet de passieve brandbeveiliging zorgen dat de brandhaard geïsoleerd wordt en de rest van het gebouw gespaard blijft”, aldus Marco Antonelli, training manager bij Promat.

Flash-over

“Kan een brand zich ongestoord ontwikkelen, dan bereikt hij na verloop van tijd de ‘flash-over’ fase. Dit is het moment waarop al het brandbaar materiaal in het compartiment tegelijk gaat branden. Die treedt in bij meer dan 550 tot 600 °C. Zodra een brand zich zo sterk heeft ontwikkeld, hangt alles af van de kwaliteit van de passieve brandbeveiliging: de structurele beveiliging van de draagstructuur van het gebouw, de kwaliteit van de compartimentering en de afvoer van de rookgassen via brandbeveiligde afvoerkanalen, de zogenaamde ducting. De structurele beveiliging zorgt ervoor dat de stalen of betonnen draagstructuur van het gebouw het niet begeeft. Uit foto’s van zware branden blijkt vaak dat het zware stalen gebinte helemaal is vervormd. Vaak is dit ook het moment waarop het gebouw instort, doordat de stalen structuur onvoldoende is beveiligd tegen de hitte, waardoor het staal elastisch wordt en begeeft. Toch bestaan hier zeer doeltreffende producten voor, zoals spuitmortels, brandwerende en opzwellende verven en omkaderende calciumsilicaatplaten.”

Compartimentering

Een degelijke compartimentering zorgt ervoor dat het vuur zich niet kan verspreiden naar aanpalende ruimten. “Bij de indeling van het gebouw schat de architect of ingenieur, met onze hulp, voor elke ruimte in hoe lang ze tegen hoge temperaturen bestand moet zijn. Daarna worden de wanden, de vloer en plafond ingericht met brandwerende panelen of andere brandwerende producten. De doorvoeren worden met speciale fire stopping-materialen ingericht zodat elke kier of elk gat bij een brand wordt dichtgemaakt. Op die manier blijft de vuurhaard beperkt tot een ruimte. Het voordeel van een passieve brandbeveiliging is dat ze geen menselijke interventie en zeer weinig onderhoud vraagt. Wij bieden materialen aan met een duurzaamheid van minstens 25 jaar, de maximumduur volgens de Europese standaard. Dit houdt in dat je pas na 25 jaar voor basisonderhoud moet zorgen. Een visuele controle waarbij de onderhoudsverantwoordelijke nagaat of er bijvoorbeeld gaten of doorboringen in de wand zijn gemaakt zonder dat er gebruik werd gemaakt van fire stopping materialen volstaat. Als blijkt dat herstelling nodig is, moet die wel steeds met dezelfde originele materialen gebeuren”, voegt Antonelli eraan toe.

Bewustwording en bewustmaking

“Ondanks alle voorzorgsmaatregelen kunnen branden altijd en overal ontstaan”, zegt Hans Beele, oprichter en zaakvoerder van Beele Engineering, aanbieder van systemen voor waterdichting en brandveiligheid. “In de industrie blijft het grootste gevaar dat medewerkers denken dat op hun locatie zich nooit een brand zal voordoen. Bewustwording en bewustmaking en toezicht zijn de belangrijkste maatregelen om deze vorm van onverschilligheid zoveel mogelijk te beperken.”

Schoorsteen

Beele vraagt ook aandacht voor vocht en corrosie. “Dit wordt vaak vergeten, wat grote gevolgen kan hebben. Een doorvoering die aan de binnenzijde corrodeert waardoor het brandwerende afdichtsysteem niet meer functioneert, kan bij brand als een schoorsteen fungeren. Vergeet ook de rook niet. Die maakt de meeste slachtoffers. Brandwerendheid en rookdichtheid mag je niet los van elkaar zien. Bij industriële installaties die decennialang meegaan is het zaak om gebruik te maken van brandwerende materialen die ook na al die jaren nog doen waarvoor ze bedoeld waren. Zo is een van onze producten recent onderzocht op gammastraling voor toepassing in kerncentrales. Dit materiaal heeft een levensduur van tachtig jaar, veel meer dan de verwachte levensduur van een kerncentrale. 100% brandveiligheid bestaat niet en zal waarschijnlijk ook nooit werkelijkheid worden, maar door alle noodzakelijke kennis in te zetten voor ontwikkeling, productie en advisering kunnen we wel stappen in de goede richting zetten. Dat gaat verder dan materialen en producten. Daarom hebben we het kenniscentrum Sealing Valley opgericht.”

Training

Sliman Azougagh, technical sales manager van Mulcol International, fabrikant van passieve brandwerende producten, wijst op het belang van een degelijke montage. “De producten functioneren alleen als ze op de juiste wijze zijn aangebracht. Daarom organiseren we regelmatig trainingen voor applicatiebedrijven en andere partijen die in aanraking komen met onze producten en hulpmiddelen.” Dergelijke trainingen spelen ook in op het personeelsverloop in de installatiesector.

Logboek

In principe moeten ondernemingen een logboek bijhouden van uitgevoerde werken. De installateur van de brandbeveiliging kan zich daarop baseren om aanpassingen uit te voeren. “Zijn nieuwe doorvoeringen voldoende afgedicht? Zitten de kabels en manchetten nog waar ze moeten zitten? Sommige bedrijven, vooral waar er een facility manager in dienst is, houden dit nauwgezet bij. Maar algemeen valt er op dit vlak nog heel wat winst te boeken. Het onderhoud van brandwerende producten is sterk materiaalafhankelijk”, stelt Beele. “Wij hebben ons altijd gericht op de ontwikkeling van onderhoudsvrije producten. Zo proberen we te voorkomen dat nalatigheid bij het onderhoud catastrofale gevolgen heeft. Maar uiteindelijk zal elk materiaal uiteindelijk als gevolg van brand bezwijken. De kunst is om de fysieke grenzen zo te benutten dat branduitbreiding gedurende een bepaalde tijd kan worden voorkomen, de tijd die nodig is om mensen te evacueren en hulpverleners hun werk te kunnen laten doen.”

Durven investeren

“De wettelijke regels zijn niet ingewikkeld en degelijke producten eenvoudig in zowel aankoop als om aan te brengen”, merkt Kris Vermeiren op, CEO van Thiers Horizon. “Zo is het niet moeilijk om bij grondige renovaties na het strippen van een oud gebouw de brandweerstand op te voeren tot 2 en zelfs 4 uur. Maar de geschikte materialen, zoals onze pleisters, zijn duurder dan bijvoorbeeld gipsmaterialen. De iets hogere kostprijs schrikt sommigen af. Vastgoedmaatschappijen, die gebouwen renoveren om ze zelf nog jarenlang te verhuren en andere bedrijven met langetermijnvisie geven gelukkig het goede voorbeeld.”

Dit was het eerste deel van het dossier rond brandveiligheid. In de volgende edities gaan we dieper in op de noodzaak voor een bedrijfsbrandweer en het onderhoud van blussystemen.