VOORWOORD  
Maintenance Magazine 146 – december 2019

Topvrouwen

35 jaar nadat de Russische Svetlana Savitskaya als eerste vrouw een ruimtewandeling maakte, voltrok zich op 18 oktober boven onze hoofden een nieuwe historische gebeurtenis. Twee NASA astronauten maakten de eerste volledig vrouwelijke ruimtewandeling. Niet zomaar een uitje, Christina Koch en Jessica Meir waren verantwoordelijk voor het vervangen van defecte apparatuur van het Internationale Ruimtestation (ISS), en vormden hiermee dus ook het eerste vrouwelijke onderhoudsteam in de ruimte.

Onderhoud aan het ISS

De bouw van het internationale ruimtestation begon in november 1998. Het werd twee jaar later in gebruik genomen. Het operationeel houden van deze gigantische faciliteit is niet eenvoudig*. Zo waren er belangrijke problemen met een luchtlek in 2004, rookontwikkeling door de zuurstofgenerator in 2006 en levensbedreigende computerproblemen in 2007 veroorzaakt door condensatie in enkele elektrische connectoren. Sommige herstellingen vereisen extra-vehicular activities (EVAs). Zo was er in 2010 en 2013 een probleem in een ammoniak koelcircuit, waarbij verschillende ruimtewandelingen nodig waren om een defecte pompunit te vervangen. Tot nu toe waren er meer dan 1.000 uur en bijna 200 ruimtewandelingen nodig voor modificaties en herstellingen aan de buitenkant van het station.

Felicitaties van de Big Chief

Koch en Meir moesten een defecte batterij-oplaad- en -ontladingseenheid (BCDU) vervangen, gemonteerd op een truss aan de buitenkant van het ISS. BCDU’s regelen de hoeveelheid energie die van de zonnepanelen in de accu’s wordt opgeslagen. Het defect was ontstaan na een eerdere vervanging van een set lithium-ion batterijen. Sleutelen in de ruimte is vanwege de gewichtloosheid en afwezigheid van wrijving geen sinecure. De hele missie was nauwgezet voorbereid en het grote publiek kon via livestream volgen hoe de astronautes, 420 km boven het aardoppervlak bungelend, de herstelling uitvoerden. Tijdens de werken kregen de NASA astronautes een telefoontje van president Donald Trump: “Wat jullie doen, is ongelooflijk”. Wat mij betreft zouden heel wat CEO’s een voorbeeld kunnen nemen aan Trump, en eens wat vaker hun technici een schouderklopje geven voor het waardevolle werk.

Feminiseer techniek

Na de missie was er veel lof voor de historische ruimtewandeling. Maar waarom duurde het meer dan 44 jaar vooraleer dit gebeurde? Eén en ander had blijkbaar te maken met het feit dat de ruimtepakken gemaakt zijn op maat van een mannenlichaam. Tijdens een interview legde Koch de vinger op de wonde: “In het verleden hebben vrouwen niet altijd aan tafel gezeten ....” We moeten dringend af van het stereotiepe beeld dat enkel mannen geschikt zijn voor technisch werk. Actief op zoek gaan naar vrouwelijk technisch talent zal echter niet volstaan om meer vrouwelijke onderhoudstechnici op de werkvloer te krijgen. Beeldvorming begint immers al op jonge leeftijd. Specialisten wijzen op het belang van het bewust vermijden van stereotypes in de kinderjaren. En dáár kan ook jij iets aan doen. Misschien kan de Sint of de Kerstman aan jouw (klein)dochters eens een coole gereedschapsriem cadeau doen? <<

Wim Vancauwenberghe, Maintenance Evangelist

(*) https://en.wikipedia.org/wiki/International_Space_Station_maintenance