IN THE FIELD  
Maintenance Magazine 142 – december 2018

Wat als… je fabrikant die defecte printplaat niet meer levert?

Investeren in nieuwe machines is duur en vaak ingrijpend. Veel bedrijven doen er dan ook alles aan om het bestaand machinepark up-to-date te houden. Concepten als predictive maintenance en condition monitoring zijn hier prima voorbeelden van. Loopt het toch verkeerd, dan is het vervangen van de defecte componenten de enige optie om toch ‘up-and-running’ te blijven. Maar wat als de fabrikant het component niet langer kan leveren?

Printplaten illustreren perfect het probleem. De combinatie van fijne elektronica met de soms harde omstandigheden op de werkvloer leidt wel eens tot defecten en stilstand. Stof, vocht, bijtende stoffen en trillingen werken in op de printplaat en vroeg of laat leidt dit tot problemen. Een één-op-één vervanging is vaak mogelijk maar kan duur uitvallen. Reparatie door de fabrikant is veelal ook mogelijk, maar België is een zeer kleine markt voor aanbieders van elektronische onderdelen. De servicecenters zitten dus vaak in het buitenland. Het kan snel een paar dagen tot zelfs een paar weken duren voor uw defecte printplaat terug op het bedrijf is. En dan hebben we het nog niet eens gehad over het worst case scenario: wat als de fabrikant het component niet langer opvolgt?

Duurzaam en snel

Suminvent, een Belgisch bedrijf dat printplaten herstelt, wilde hier een mouw aan passen. We vroegen medezaakvoerder Pieter Marchand naar de doelstellingen van zijn bedrijf: “We voelden de nood in de markt aan een snelle hersteldienst voor printplaten. Herstellen is sowieso altijd goedkoper dan de aanschaf van een compleet nieuw exemplaar. Maar de prijs van de herstelling is daarin zeker niet de enige pijler. We merken dat we onze klanten vaak sneller weer op weg kunnen helpen dan de toeleveranciers van de machinefabrikant, waardoor de klant snel weer zijn machine aan de praat krijgt. De tijdwinst die daarmee geboekt wordt, is een veel grotere drijfveer, want dat leidt tot minder productieverlies. Daarnaast zien we dat ook het ecologische aspect steeds meer doorweegt in de beslissing tot herstelling. Het proces om printplaten te produceren is niet meteen een milieuvriendelijke activiteit.”

Diverse componenten

“Nieuwe printplaten zijn goed voor 40 % van onze omzet. Dat zijn ofwel kopieën van een defecte printplaat, ofwel alternatieven die net dezelfde functie hebben als een defect exemplaar. Hier is reverse engineering de boodschap. Bij de andere 60 % gaat het om producten waarvan het onderhoudscontract niet meer vernieuwd kan worden. De keuze is dan ofwel een nieuwe printplaat, ofwel zelf een alternatief zoeken op de markt voor de herstelling. De printplaten die we vervangen zijn zeer divers. Het gaat vaak om plc’s, voedingen en frequentieregelaars. Ook testapparatuur komt veel terug, omdat dit zeer dure apparatuur is om te vervangen. De marge tussen herstelling en nieuw is hier zo groot dat het eerste bijna altijd interessanter is. Ook ons klantenbestand is zeer divers. We werken voor overheidsinstellingen zoals defensie en voor vervoersmaatschappijen maar het overgrote deel van de omzet halen we in de industrie, zoals voedingsbedrijven, de metaalsector en betonproducenten. Vaak maken ze met ons voor de eerste keer kennis als ze ergens een dringende herstelling hebben. Later mondt dat uit in een vaste samenwerking.”

Herstelling is high-tech

“Die herstelling is evenwel niet altijd even evident. De informatie is in principe ter beschikking maar je moet wel kennis hebben van re-engineering. Alles mag dan zichtbaar zijn op een printplaat, de moeilijkheid ligt vaak in de complexiteit van het geheel, traceren waarvoor alles dient. Ook de miniaturisering is een hinderpaal. Zonder microscoop, X-Ray en andere scanapparatuur is het sowieso onbegonnen werk. SMD (Surface Mounted Devices) valt nog mee. Daar hebben de contactpunten nog een behoorlijke grootte. Maar bij BGA (Ball Grid Array) gaat het soms over duizend contactpunten op een zeer beperkte oppervlakte.”

“Een andere uitdaging zijn de displays en touchscreens (met sturing in één behuizing) die vaak gebruikt worden in productiemachines. De vervanging van die printplaten is niet evident. In de voedingssector zijn ze bovendien ook nog eens afgeschermd met dichtingen, waardoor het openen zonder schade aan te brengen al een uitdaging op zich is. Grosso modo wordt ons werk steeds uitdagender. Er zijn meer componenten, de elektronica wordt kleiner en het belang van software stijgt.”

Oppassen met verlopen software

“Waarvoor we waarschuwen is het verlopen van de ondersteuning van de software door de fabrikant. Alle hardware kunnen we sowieso traceren, herstellen of desnoods reverse engineeren maar als de software niet meer verkrijgbaar is, kan je vastlopen. Dat wordt een grote uitdaging, de aandacht voor het preventief uitlezen van de software en gegevens zal in de toekomst een sterke vlucht nemen. Daar komen we in het vaarwater van datarecuperatie, een andere poot van onze onderneming. ”

Uptime snel herstellen

“Om onze klanten snel te helpen hebben we een behoorlijke voorraad vervangingscomponenten nodig. Ook complete prints die onze klanten frequent gebruiken zijn interessant. In tegenstelling tot de evolutie in de industrie, zijn we dus steeds op zoek naar interessante uitbreidingen van onze stock. Diverse kanalen komen daarbij aan bod: gespecialiseerde toeleveranciers, loten die aangeboden worden via mail, faillissementen en noem maar op. Het vereist een grondige marktkennis om te analyseren welke componenten en prints we kunnen gebruiken en wat niet. Het is de uiteindelijke bedoeling om de uptime van onze klanten hoog te houden of te herstellen. De afgelopen jaren zijn we al een paar keer de reddende engel geweest. In één geval viel een betoncentrale stil in de zomer, net in het hoogseizoen van die sector. De PLC-sturing was uitgevallen en de fabrikant was in zomerverlof. Ondanks het servicecontract met zijn machinebouwer heeft dat bedrijf ons toen gecontacteerd. Na vier uur was de reparatie een feit en kon weer aan de slag gegaan worden. Hadden ze toen via het servicecontract de reparatie laten uitvoeren, dan had het dagen geduurd.”

“Andere voorbeelden zijn productielijnen die stilvallen. We hebben meerdere gevallen gehad waarbij de arbeiders letterlijk stil stonden aan de band, terwijl onze technici aan de slag waren. Omdat we het in enkele uren konden oplossen, volstond een tijdelijke herschikking van het werk. Als je dan je printplaat moet opsturen, loert technische werkloosheid om de hoek.“ <<

Door Sammy Soetaert